എല്ലാ ഭാഷകളിലും ശബ്ദങ്ങളെ വ്യക്തമായി ഉച്ചരിക്കേണ്ടത് അത്യാവശ്യമാകുന്നു. അസ്പഷ്ടമായി ഉച്ചരിക്കപ്പെടുന്ന ശബ്ദം ഒരു മങ്ങിയ ദീപമെന്നപോലെ പദാർത്ഥങ്ങളെ വേണ്ടുംവണ്ണം പ്രകാശിപ്പിക്കുകയില്ല. ഓരോ ഭാഷയ്ക്കും ഉച്ചാരണവിഷയത്തിൽ ഓരോവിധം വൈലക്ഷണമുണ്ട്. എന്നാൽ ഭാഷകളുടെ ബാല്യകാലത്താണ് വൈലക്ഷണങ്ങള്‍ക്കെല്ലാം പ്രാബല്യം. മനുഷ്യന്റെ ശരീരാവയവങ്ങൾക്കെന്നപോലെ ഭാഷയുടെ ഉച്ചാരണങ്ങൾക്കും ഒരന്തവും ചന്തവും വൃത്തിയും വെടിപ്പും തികവും വടിവും എല്ലാം ജനിക്കുന്നത് താരുണ്യാരംഭത്തിലെ ഉള്ളൂ. സംസാരിക്കുന്ന ജനങ്ങളുടെ മുഖങ്ങളിൽ ശ്വാസരൂപേണ നിൽക്കുന്നതിനുപുറമേ ശബ്ദങ്ങളെ വരകളെ കൊണ്ടു കുറിച്ച് ലിപിരൂപേണ എഴുതിസ്സൂക്ഷിക്കാവുന്നനിലയിൽ വന്നതിനുമേലെ ഒരു ഭാഷ പ്രൗഢസ്ഥിതിയിൽ പ്രവേശിച്ചതായി പറഞ്ഞുകൂടൂ. ഈ അവസ്ഥയ്ക്ക് മുമ്പ് ഉച്ചാരണങ്ങളെല്ലാം പ്രതിദിനം പ്രതിഗ്രാമവും ഭേദിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കും.

ഉദാഹരണത്തിന് ഏറെദൂരെ തേടേണ്ടതില്ല. സംസ്കൃതത്തിന്റെ പുരാതനാവസ്ഥയെ നോക്കുക. വൈദികസംസ്കൃതമെന്നും ലൗകികസംസ്കൃതമെന്നും സംസ്കൃതത്തിന് രണ്ടു വകഭേദം ഉണ്ട്. വേദങ്ങളിലും ബ്രാഹ്മണങ്ങളിലും കാണുന്ന ഭാഷയാണ് വൈദികസംസ്കൃതം; കാളിദാസാദികവികള്‍ ഉപയോഗിച്ചിരുന്നത് ലൗകികം. ഓരോ വേദത്തിനും വിലക്ഷണങ്ങളായ ചില ഉച്ചാരണങ്ങളുണ്ട്:- ഋഗ്വേദത്തിൽ "ഡ"കാരത്തെ "ള"കാരമായും "ഢ"കാരത്തെ "ള്ഹ"കാരമായും ഉച്ചരിക്കണം. യജുസ്സില്‍ "കഃപചതി" എന്നതിനെ "കഫ് പചതി" എന്ന് വിസര്‍ഗ്ഗത്തിന് ഇംഗീഷിലെ "F"എന്ന അക്ഷരത്തിന്റെ ഉച്ചാരണം വേണം; അതുപോലെ അനുസ്വാരത്തെ "ഗം" എന്ന പോലെ ശബ്ദിക്കണം. "അഗ്നി" മുതലായ ശബ്ദങ്ങളില്‍ ഗകാരത്തിനുമുമ്പ് ഒരു വിശേഷപ്പെട്ട ശബ്ദം കേള്‍പ്പിക്കണം. ഈവക വൈലക്ഷണ്യങ്ങളെ എല്ലാം നമ്മുടെ പൂർവികന്മാർ വേദത്തിലുള്ള ശ്രദ്ധാധിക്യത്താൽ ക്ലിപ്തപ്പെടുത്തിപ്പരിഛേദിച്ച് ഉച്ചാരണശാസ്ത്രങ്ങളെഴുതിയിട്ടുണ്ട്. ഇവയ്ക്ക് പ്രതിശാഖ്യങ്ങളെന്നു പേരു പറയുന്നു. പ്രതിശാഖം (ശാഖതോറും ഉള്ളത്) എന്നുള്ളപേരിന്റെ വ്യുല്‍പത്തി ഓരോശാഖകളിലും ഉച്ചാരണഭേദങ്ങളുണ്ടായിരുന്നുവെന്നു നമ്മോട് വിളിച്ചു പറയുന്നു. ലൗകികസംസ്കൃതത്തിൽ ഈവക അവ്യവസ്ഥകൾ യാതൊന്നും തന്നെ ഇല്ല.

പ്രൗഢാവസ്ഥയെ പ്രാപിച്ച ഭാഷയെ ഉച്ചരിക്കുന്നതിൽ അക്ഷരവൃത്തിക്ക് പുറമേ ദൃഷ്ടിവെക്കേണ്ടുന്ന മറ്റൊരിനം ഇംഗ്ലീഷിൽ ആക്സന്റ് (accent) എന്നുപറയുന്ന യത്നഭേദമാകുന്നു. ഒരു പദത്തിൽ അനേകം അക്ഷരം ഉണ്ടായിരുന്നാൽ എല്ലാത്തിനെയും ഉച്ചരിക്കുന്നത് ഒരേ ബലത്തിലല്ല; പ്രധാനപ്പെട്ട അക്ഷരത്തെ മാത്രം ഒരു തീവ്രമായ യത്നത്തോടുകൂടി ശബ്ദിക്കണം. വിഭക്തികളിലും മറ്റും ഒരേ പ്രകൃതിയിൽ ചില പ്രത്യയങ്ങൾ ചേരുകയാണ്. അപ്പോൾ ആ വിഭക്ത്യന്തങ്ങളെ ആ പ്രകൃതിയുടെ രൂപഭേദങ്ങളെന്ന് പറയുന്നു. ഇതില്‍ പ്രകൃതി ഭേദിക്കാത്തതായാൽ പ്രധാനമെന്നും പ്രത്യയങ്ങൾ അപ്രധാനമെന്നും എന്നും വരുന്നു. ഈ മാതിരി സ്ഥലങ്ങളിൽ പ്രകൃതിയെ അധികബലപ്പെടുത്തിയും ശേഷമക്ഷരങ്ങളെ ബലം കുറച്ചും ഉച്ചരിക്കണം. ഇതാണ് യത്നഭേദം. ഇത് മലയാളത്തിലില്ല. ഇംഗ്ലീഷ് മുതലായ യൂറോപ്പിലെ ഭാഷകളിൽ ഇതിന് വളരെ പ്രധാന്യമുണ്ട്. യത്നം ഒരു സ്വരത്തിൽ നിന്നും മറ്റു സ്വരത്തിലേക്ക് മാറ്റുന്നതുകൊണ്ട് ഇംഗ്ലീഷിൽ നാമം ക്രിയയായി മാറ്റുക മാത്രമല്ല, അർത്ഥം തന്നെ ചിലപ്പോൾ ഭേദിച്ചു പോകുമെന്ന് വായനക്കാരിൽ ആംഗലവിദ്യ അഭ്യസിച്ചവർക്ക് അറിയാമല്ലോ. ഈ യത്നഭേദമെന്നത് ഇല്ലെങ്കിലും സംസ്കൃതത്തിൽ ഇതിനെ സ്ഥാനത്ത് വേറെ ഒരു വിശേഷവിധിയുണ്ട്. സംസ്കൃതപദങ്ങളെ ഉച്ചരിക്കുമ്പോൾ അക്ഷരങ്ങൾക്കെല്ലാം ഒരേ സ്ഥായിപോരാ; പ്രധാനഭാഗത്തെ ഉയർന്ന സ്ഥായിയിലും അപ്രധാനഭാഗത്തെ താണ സ്ഥായിയിലും ഉച്ചരിക്കണം. ഒരു ശ്രുതിവെച്ചുംകൊണ്ട് പ്രധാനത്തെ മേൽ സ്വരത്തിലും അപ്രധാനത്തെ കീഴ് സ്വരത്തിലും ആണുച്ചരിക്കുന്നത്. ഇതിന് ഉദാത്താനുദാത്തസ്വരിതങ്ങൾ എന്ന മൂന്ന് മാതിരിയുള്ള സ്വരം എന്ന പേർ പറയുന്നു. സ്വരഭേദം കൊണ്ട് അർത്ഥ ഭേദവും വരും. ഇപ്പോൾ ലോകനാഥൻ എന്നുപറഞ്ഞാൽ അതു ലോകത്തിന്റെ നാഥൻ എന്നത് തത്പുരുഷനും ലോകം നാഥനായിട്ടുള്ളവൻ എന്ന് ബഹുവ്രീഹിയും ആവാം. ഈ മാതിരി സ്ഥലങ്ങളിൽ സമാസഭേദത്തെ കാണിക്കുന്നത് സ്വരഭേദമാകുന്നു. ഈ ഭേദമാലോചിക്കാതെ ഒരാൾ യാഗം ചെയ്തപ്പോൾ ഇന്ദ്രശത്രോവർദ്ധസ്വ എന്ന മന്ത്രത്തിലെ ഇന്ദ്രശത്രു എന്ന സമാസത്തിന്റെ സ്വരം പിഴച്ചുച്ചരിക്കുയാൽ വിപരീതഫലം ലഭിച്ചു എന്ന് ഒരു ഉപാഖ്യാനവും പറയുന്നുണ്ട്. എന്നാൽ പാണിനി ലോകത്തിലും സ്വരം വിധിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും ലൗകികസംസ്കൃതത്തിൽ സ്വരം ലുപ്തമായിപ്പോയി. ലോപിക്കാനുള്ള കാരണം ശ്രമവൈമുഖ്യവും കവികളുടെ ശ്ലേഷഭ്രമവും ആയിരിക്കാം. ഇവിടെ ദഋഷ്ടാന്തത്തിനു കാണിച്ച ലോകനാഥ ശബ്ദത്തെത്തന്നെ ഒരു കവി ഇപ്രകാരം പ്രയോഗിച്ചിരിക്കുന്നു.

അഹം ച ത്വാം ച രാജേന്ദ്ര ലോകനാഥാവുഭാവപി-
ബഹുവ്രീഹിരഹം രാജൻ ഷഷ്ടീതത്പുരുഷോഭവാൻ

ആദികാലത്തില്‍ ഇംഗ്ലീഷിലെ പോലെ യത്നഭേദവും സംസ്കൃതത്തിൽ ഉണ്ടായിരുന്നിരിക്കാം.ഭോയച്യുത എന്നിടത്തേ യകാരത്തേയും മറ്റു ചിലയിടത്തേ വകാരത്തേയും ലഘു പ്രയത്നമായി ഉച്ചരിക്കണമെന്ന് എന്ന ശാകടായനന്‍ അഭിപ്രായപ്പെടുന്നുണ്ടെന്നു പാണിനി ഒരു സൂത്രം (ബ്യാല്ലര്‍ഘുപ്രയത്നതരഃശാകടായനസ്യ) വിധിച്ചു കാണുന്നു. മറ്റെങ്ങും ഈ സംഗതിയെ പാണിനി ഗണിച്ചു കാണാത്തതിനാൽ പാണിനിക്കുമുമ്പുതന്നെ യത്നഭേദം എന്നത് സംസ്കൃതത്തിൽ ക്ഷയിച്ചിരിയ്ക്കണം.

ഇനി ഒരുഭാഗം ആലോചിക്കാനുള്ളത് ഉച്ചാരണസമ്പ്രദായം, ബാണി അല്ലെങ്കിൽ ഈണം ആകുന്നു. ഓരോ ഭാഷക്കാർക്കും ഉച്ചരിക്കുന്നതിൽ ഓരോ വിശേഷവിധികളുണ്ട്. അതിനാലാണ് ഒരു തമിഴന്‍ മലയാളം സംസാരിക്കുമ്പോൾ അതിൽ തമിഴ് ചൊവ്വ ഉണ്ടെന്ന് നാം പറയുന്നത്. ഇതുപോലെ നാം സംസാരിക്കുന്ന ഇംഗ്ലീഷിൽ എന്തോ ഒരു ചൈതന്യക്കുറവുണ്ടെന്ന് ഇംഗ്ലീഷുകാർ പറയും. ഒരക്ഷരം രണ്ടു ഭാഷകളിൽ തുല്യമായിരിക്കും. എങ്കിലും അതിനെ ഉച്ചരിക്കുന്നത് അതാതുഭാഷയുടെ സമ്പ്രദായത്തിനനുരൂപമായി വേണം. ഖരങ്ങൾ എന്ന് പറയുന്ന കചടതപകള്‍ തമിഴിലും മലയാളത്തിലുമുണ്ട്; എന്നാൽ തമിഴര്‍ അവയെ മലയാളികളെപ്പോലെ പൂർണ്ണഖരങ്ങളായുച്ചരിക്കാതെ അവയ്ക്ക ഖരങ്ങളുടെയും മൃദുക്കളുടേയും (ഗജഡദബ) മദ്ധ്യേ ഉള്ള ഒരു ശബ്ദം കൊടുക്കുന്നു. അതിനാലാണ് തമിഴിലെ പങ്കുനി എന്ന മാസസംജ്ഞയെ ഇംഗ്ലീഷിൽ എഴുതുമ്പോൾ Panguni എന്ന് ഗു കാണുന്നത്.

ഒരു ഭാഷയിലുള്ള അക്ഷരമാലയുടെ സ്വഭാവഭേദവും ആ ഭാഷ സംസാരിക്കുന്നവരുടെ ഉച്ചാരണസൗഷ്ഠവത്തിനു നിയാമകമായത്തീരും. മനുഷ്യന്റെ നാവിൽ നുഴയുന്ന അക്ഷരങ്ങളിൽ മിക്കവയും ഉപയോഗിക്കുന്ന ഒരു ഭാഷയെ സംസാരിക്കുന്നവർക്ക് ഏത് വിദേശ ഭാഷയും അഭ്യസിക്കുന്നതിനും ശ്രമം കാണുകയില്ല. ഈ സംഗതിയിൽ മലയാളികൾ ഭാഗ്യവാന്മാരാണ്. ആര്യദ്രാവിഡഭാഷകൾ രണ്ടിലും ഉള്ള അക്ഷരങ്ങൾ മലയാളത്തിൽ ചേർന്നിട്ടുള്ളതിനാൽ കേരളീയാക്ഷരമാല പരിപൂർണ്ണപ്രായയാണെന്ന് പറയാം. നാം കേട്ടിട്ടുള്ള ഉച്ചാരണങ്ങളില്‍ ഒന്നോ രണ്ടോ എണ്ണമേ മലയാളത്തിലില്ലാതെ ഉള്ളൂ. മലയാളികളുടെ ഉച്ചാരണലാഘവം പള്ളിക്കൂടവാദ്ധ്യാന്മാര്‍ക്കു അനുഭവസിദ്ധവുമാണ്.

ഭാഷകളുടെ വൈലക്ഷണ്യങ്ങൾ അതുകളെ ഉപയോഗിക്കുന്ന ജനസമുദായത്തിന്റെ ഉച്ചാരണശക്തിയെത്തന്നെ പ്രായേണ ബാധിക്കുന്നു. ബംഗാളികൾ വകാരമെല്ലാം ബകാരമാക്കും. ഈ സംഗതി ധരിച്ചിരുന്നിട്ടും എനിക്ക് ഒരിക്കൽ ഒരു നാഴികനേരത്തെ മനഃക്ലേശത്തിനു ഇടയായി. ഞാൻ ഒരു സംസ്കൃതകാവ്യം വായിക്കുകയായിരുന്നു. അതിലൊരു ശ്ലോകത്തിൽ ബദ്ധ്വാ എന്നൊരു പദം ഏത്വിധമൊക്കെ ശ്രമിച്ചാലും അന്വയിക്കുകയില്ലെന്നായി. ഞാൻ ചേരുന്നപടി ചേർക്കാൻ വേണ്ടി വളരെ സാഹസമൊക്കെ ചെയ്തു നോക്കി; ഒന്നുകൊണ്ടും ഫലിച്ചില്ല. അപ്പോഴാണ് ആ പുസ്തകം കൽക്കട്ടാവിൽ അടിച്ചതാണല്ലോ എന്നുള്ള ഓർമ്മ എന്റെ മനസ്സിലുദിച്ചത്. ഉടനെ എല്ലാം ശരിയാകയും ചെയ്തു. ശബ്ദം ബദ്ധ്വാ - ബന്ധിച്ചിട്ട് എന്നല്ല വദ്ധ്വാ - വധുവിനാല്‍ എന്ന എന്ന വധൂശബ്ദത്തിന്റെ തൃതീയയാണ്.

തമിനായ ഒരു ശിഷ്യനും ഇതുപോലെ ഒരിക്കൽ എന്നെ കുറച്ചുനേരത്തേക്കു ശ്രമപ്പെടുത്തുകയുണ്ടായി. ഇത്തവണ മുധാ എന്നുള്ള ശബ്ദമായിരുന്നു ക്ലേശകാരണമായിത്തീർന്നത്. ശിഷ്യൻ വായിച്ചപ്പോഴൊക്കെയും മുദാ എന്ന് തന്നെ വായിച്ചു. ഒടുവിൽ ശിഷ്യന്റെ കയ്യിൽ നിന്നും പുസ്തകം വാങ്ങി ഞാൻതന്നെ വായിച്ചതിനു മേലെ എനിക്ക് വാക്യം അന്വയിച്ചർത്ഥം പറവാൻ കഴിഞ്ഞുള്ളൂ മേലാൽ ഈ മാതിരി വൃഥാശ്രമത്തിന് ഇടവരാതിരിപ്പാന്‍ ഞാൻ ഉടനെത്തന്നെ കരുതല്‍ ചെയ്തു. 'ശ്രീമാധവം ഭജത ഭോഗരുഡാധിരൂഢം' എന്നൊരു ശ്ലോകം നിർമ്മിച്ച് ഇത്രയും ശരിയായിട്ടു ഉച്ചരിക്കാറായതിനു മേൽ പഠിച്ചാൽ മതി എന്ന് ഞാൻ അയാളോട് പറഞ്ഞു. ആ വിദ്വാൻ പിന്നീട് ഈ പതിനാലക്ഷരങ്ങളുടെ ഇടയിൽ എത്ര അബദ്ധങ്ങളുണ്ടാക്കി എന്ന് ഞങ്ങൾക്കും ഈശ്വരനും മാത്രമേ അറിയാവൂ. ആ കഥ ഓർമ്മിക്കുമ്പോൾ കൂടിയും എനിക്ക് ചിരി അടക്കവയ്യാതെ വരുന്നു. എന്തിന്, ഒരു വാരം ശ്രമിച്ചതിനുമേലെ അയാൾക്ക് ആ പാദം ഒരു തവണ വേണ്ടുംവണ്ണം ഉച്ചരിക്കാൻ കഴിഞ്ഞുള്ളൂ. ഖരാധികാരങ്ങളും മൃദുഘോഷങ്ങളും കലർന്നു വരുന്നിടത്ത് ശിഥിലങ്ങൾ ഉച്ചാരണത്തിൽ ദൃഢങ്ങളായിപ്പോകാവുന്നതാണെന്നുള്ളതിലേയ്ക്ക് മിത്രദ്ധ്രുക് മിത്രദ്ധ്രുക് മിത്രദ്രുഹൗ മിത്രദ്രുഹഃ എന്നുള്ള സിദ്ധരൂപവും ച യോ ദ്വിതീയാഃശരി പൗഷ്ക്കരസാദേരിതിവാച്യം എന്നുള്ള വാർത്തികവും ലക്ഷ്യങ്ങളാണ്.

മലയാളികൾക്കും ഇതുപോലെ ചില വൈകല്യങ്ങളില്ലെന്നില്ല. അവർ ചന്ദനത്തെ ചന്നനവും ഗണപതിയെ ഗെണപതിയും ആക്കുന്നു. അവരുടെ ഇടയിൽ ഉല്ലാഹം അല്ലാതെ ഉത്സാഹം ആർക്കുമില്ല. അവർ ആനേമുക് എന്ന പാണിനി സൂത്രത്തെ ആനേമുക്കു് എന്നുച്ചരിക്കുമ്പോൾ ശാസ്ത്രിമാർ ചിരിച്ചു പോകും. മലയാളത്തിലെ ഉച്ചാരണത്തിൽ വേറേ ഒരു വൈജാത്യമുള്ളതു ടകാരത്തെ ളകാരമാക്കുകയാണ്. സമ്രാട് എന്ന സംസ്കൃതം ഭാഷയില്‍ സമ്രാള്‍ (ള്) എന്നായിത്തീരുന്നു. ഇതിന്റെ ആഗമം ഒന്ന് ആലോചിക്കാപ്പാനുള്ളതാണ്. വൈദിക ഭാഷയിൽ ഋഗ്വേദികൾ ഡകാരത്തിനു ളകാരമാണു പറയുന്നതെന്നു ആരംഭത്തിൽ പ്രസ്താവിച്ചുവല്ലോ. സമ്രാട് മുതലായ ടകാരന്ത ശബ്ദമൊക്കെയും വാസ്തവത്തില്‍ ഡകാരാന്തമാണെന്നും ടകാരോച്ചാരണം അവസാനത്തില്‍ മാത്രമേ ഉള്ളൂവെന്നും സംസ്കൃതവ്യാകരണം കൊണ്ടു നമുക്കറിയാം. ഈ സ്ഥിതിക്ക് കേരളത്തിലേക്ക് വന്ന ആര്യന്മാർ വൈദികകാലത്തിന്റെ ആരംഭത്തിൽ തന്നെ പിരിഞ്ഞു പോന്നിട്ടുള്ളവരാണെന്ന് വരുന്നു. അല്ലെങ്കിൽ ഋഗ്വേദത്തിലുള്ള വിലക്ഷണോച്ചാരണം കേരളത്തിൽ മാത്രം ലൗകിക സംസ്കൃതത്തിൽ കൂടി ഇന്നും നിലനിൽക്കുന്നതിന് എത്ര ഉപപത്തി പറയാം? എന്നാൽ ഇത് ഒരു പ്രധാനപ്പെട്ട സംഗതിയാകയാല്‍ പ്രത്യേകമായി വിചാരണ ചെയ്യേണ്ടതാകുന്നു.